Sáng 30/6, tại Hà Nội, Bộ Chính trị tổ chức Hội nghị toàn quốc tổng kết 10 năm công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực giai đoạn 2012 – 2022, đánh giá công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực thời gian qua và đề ra phương hướng, nhiệm vụ trong thời gian tới.

Báo cáo tóm tắt tổng kết 10 công tác phòng chống tham nhũng, tiêu cực (PCTN,TC) giai đoạn 2012 – 2022, Trưởng Ban Nội chính Trung ương Phan Đình Trạc nêu nhiều bài học kinh nghiệm qúy báu. 

Xây dựng văn hóa liêm chính để không tham nhũng, tiêu cực

Cụ thể là bài học về sự lãnh đạo trực tiếp toàn diện, tập trung thống nhất của Đảng, mà trực tiếp thường xuyên là của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực với quyết tâm chính trị rất cao. 

Hành động kiên quyết, kiên trì, thường xuyên, liên tục, không ngừng, không nghỉ ở tất cả các cấp, các ngành, các lĩnh vực với những bước đi vững chắc, tích cực, chủ động và có trọng tâm, trọng điểm, không có vùng cấm, không có ngoại lệ. 

“Sự gương mẫu, quyết liệt, “nói đi đôi với làm, làm đi đôi với nói” của lãnh đạo chủ chốt của Đảng và Nhà nước, trước hết là Tổng Bí thư - Trưởng Ban Chỉ đạo là chỗ dựa vững chắc, là sự đảm bảo về mặt chính trị, tạo nên động lực to lớn và do đó là nhân tố hàng đầu quyết định thành công trong cuộc đấu tranh PCTN, TC”, Trưởng Ban Nội chính Trung ương nhấn mạnh.

Trưởng Ban Nội chính Trung ương Phan Đình Trạc. Ảnh: Nhật Bắc

Ông Trạc nêu thực tế thời gian qua cho thấy, đằng sau những vụ việc, vụ án tham nhũng, tiêu cực nhất là những vụ án đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp kéo dài đều có bóng dáng cán bộ, công chức làm ngơ, dung túng, tiếp tay, bao che, đồng phạm, thậm chí là chủ mưu, cầm đầu. 

Từ đó, ông rút ra bài học là phải đặc biệt chú trọng công tác cán bộ, gắn PCTN, TC với xây dựng, chỉnh đốn đảng và hệ thống chính trị, học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. 

“Nhất là, phải đánh giá lựa chọn, bố trí cán bộ trước hết là cán bộ lãnh đạo quản lý, vừa phải tăng cường quản lý giáo dục phòng chống suy thoái về tư tưởng chính trị đạo đức lối sống, tự diễn biến, tự chuyển hóa trong nội bộ, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh”, ông Trạc lưu ý.

Một kinh nghiệm nữa là phải kết hợp chặt chẽ giữa tích cực phòng ngừa với chủ động phát hiện, xử lý kịp thời đồng bộ nghiêm minh các hành vi tham nhũng, tiêu cực. Trong đó, phòng ngừa là chính, cơ bản, lâu dài; phát hiện xử lý là quan trọng, cấp bách. 

“Phải xây dựng cơ chế phòng ngừa chặt chẽ để không thể tham nhũng, tiêu cực. Cơ chế răn đe, trừng trị nghiêm khắc để không dám tham nhũng, tiêu cực. Xây dựng văn hóa liêm chính để không muốn tham nhũng, tiêu cực và cơ chế đảm bảo để không cần tham nhũng, tiêu cực”, Trưởng Ban Nội Chính Trung ương nêu rõ.

Ông Phan Đình Trạc cũng nhấn mạnh đến việc kịp thời phát hiện giải quyết từ sớm, ngăn chặn từ đầu không để vi phạm nhỏ tích tụ thành sai phạm lớn. Cùng đó là tiến hành đồng bộ giữa kỷ luật của đảng, kỷ luật hành chính nhà nước, kỷ luật của đoàn thể và xử lý Hình Sự. 

“Kỷ luật của Đảng phải thực hiện trước, lấy giáo dục răn đe, phòng ngừa làm chính, kết hợp trừng trị với khoan hồng; đồng thời bảo vệ, khuyến khích những người dám nghĩ, dám làm, đổi mới, sáng tạo vì sự nghiệp chung”, ông Phan Đình Trạc nói.

Lưu ý, quyền lực luôn luôn có nguy cơ bị tha hóa, tham nhũng, tiêu cực là một trong những khuyết tật bẩm sinh của quyền lực, Trưởng Ban Nội chính Trung ương nêu rõ bài học về kiểm soát quyền lực. 

Cán bộ, công chức, viên chức phải không ngừng tu dưỡng, rèn luyện thường xuyên tự soi, tự sửa, đồng thời tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực thi nhiệm vụ quyền hạn của cán bộ, công chức, viên chức. Các các lĩnh vực chuyên môn sâu khép kín, bí mật thì càng phải chú trọng kiểm tra, giám sát, kiểm soát quyền lực, nhất là kiểm tra, giám sát từ bên ngoài.

Các đại biểu dự hội nghị. Ảnh: Nhật Bắc

Ngoài ra, ông Trạc cũng nêu rõ bài học về chú trọng nâng cao năng lực và hoạt động phát huy vai trò nòng cốt và phối hợp chặt chẽ đồng bộ, nhịp nhàng của các cơ quan chức năng phòng chống tham nhũng, tiêu cực, bảo đảm sự liêm chính, của đội ngũ cán bộ công chức trong các cơ quan này…

Đề cập đến bài học về giám sát, Trưởng Ban Nội chính Trung ương nêu rõ, không có sức mạnh nào bằng sức mạnh của nhân dân, không có gì mà nhân dân không biết. Do đó không có gì có thể qua mắt được nhân dân. Sự đồng lòng ủng hộ của nhân dân là thước đo tiềm tin đối với sự lãnh đạo của Đảng.

“Vì vậy, phải biến hàng vạn, hàng triệu con mắt, lỗ tai cảnh giác của quần chúng thành “những ngọn đèn pha soi sáng khắp mọi nơi, không để cho tệ tham ô, lãng phí, quan liêu còn chỗ ẩn nấp như bác Hồ đã dạy”, Trương Ban Nội chính Trung ương nhấn mạnh.

 Bên cạnh đó, ông Trạc cũng lưu ý, phải phòng chống tham nhũng, tiêu cực cả trong khu vực nhà nước và khu vực ngoài nhà nước’ không ngừng đổi mới tư duy, hoàn thiện lý luận về hoàn thiện hệ thống lý luận về phòng, chống tham nhũng của Việt Nam…

Cán bộ phải biết trọng liêm sỉ, biết xấu hổ khi tham nhũng, tiêu cực

Trưởng Ban Nội chính Trung ương cũng nêu hàng loạt giải pháp, nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới. Trong đó có việc kiên trì xây dựng “văn hóa liêm chính, không tham nhũng, tiêu cực” trong cán bộ, đảng viên, nhân dân. Trước hết là sự gương mẫu, quyết liệt, nói đi đôi với làm, làm đi đôi với nói của người đứng đầu và tập thể lãnh đạo các cấp, ngành.

Cán bộ đảng viên trước hết là cán bộ lãnh đạo quản lý phải gương mẫu, chủ động xử lý khi có xung đột lợi ích, xây dựng và thực hiện tốt quy tắc ứng xử đạo đức nghề nghiệp, phê phán, lên án, tích cực đấu tranh chống tham nhũng, tiêu cực. Cán bộ phải biết trọng liêm sỉ, danh dự, biết xấu hổ khi bản thân và người thân tham nhũng, tiêu cực.

Ông Trạc cũng lưu ý đến việc xây dựng quy định về xử lý xung đột lợi ích của cán bộ đảng viên, bổ sung hoàn thiện chuẩn mực đạo đức cách mạng của đảng viên, đạo đức công vụ. 

Ảnh: Nhật Bắc

Bên cạnh đó là tiếp tục xây dựng hoàn thiện thể chế, nhất là xây dựng hoàn thiện cơ chế kiểm soát quyền lực trong các lĩnh vực hoạt động dễ phát sinh tham nhũng, tiêu cực; kiểm soát tài sản thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn.

Đồng thời xây dựng các quy định, chế tài xử lý với tổ chức đảng, đảng viên, công chức, viên chức, suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, có cơ chế bảo vệ, khuyến khích người dân tố giác, phản án đảng viên, cán bộ tham nhũng, tiêu cực…

Cùng với đó là kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm minh, đồng bộ các hành vi tham nhũng, tiêu cực, không có vùng cấm, không có ngoại lệ, không chịu tác động không trong sáng của bất kỳ tổ chức, cá nhân nào. 

Trong đó, tiếp tục đẩy mạnh công tác kiểm tra, giám sát, thanh tra, kiểm toán tập trung các lĩnh vực dễ tham nhũng, tiêu cực hoặc có nhiều dư luận tham nhũng, tiêu cực, các lĩnh vực chuyên môn sâu, khép kín, bí mật để kịp thời phát hiện và xử lý vi phạm. 

Thực hiện có hiệu quả công tác thu hồi tài sản thất thoát, chiếm đoạt trong các vụ án Hình Sự về tham nhũng, kinh tế; chú trọng truy tìm, kịp thời áp dụng các biện pháp ngăn chặn việc tẩu tán tài sản ngay trong quá trình kiểm tra, thanh tra, kiểm toá, điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án. 

Đồng thời, khuyến khích người sai phạm, phạm tội tự nguyện bồi thường khắc phục hậu quả trong các vụ án, vụ việc tham nhũng, tiêu cực.

Một giải pháp khác nữa là chống chạy chức, chạy quyền trong công tác cán bộ; rà soát, bổ sung khắc phục những sơ hở, bất cập trong công tác cán bộ, đảm bảo lựa chọn, sử dụng, bổ nhiệm đội ngũ cán bộ.

“Ngăn ngừa xử lý nghiêm các hoạt động can thiệp, tác động, cản trở hoạt động của các cơ quan chức năng phòng, chống tham nhũng, tiêu cực ”, ông Trạc nhấn mạnh.